Słownik zjawisk zagrażających osobom w internecie

1. Grooming

• Definicja zjawiska: Proces uwodzenia dziecka przez internet, w którym sprawca stara się zdobyć zaufanie ofiary, by następnie wykorzystać ją seksualnie.

• Przykład: Osoba dorosła nawiązuje kontakt z dzieckiem na platformie społecznościowej, udając rówieśnika, wysyła przyjazne wiadomości, a następnie zaczyna wysyłać treści seksualne.

• Zagrożenie: Dziecko może być zmanipulowane i wykorzystywane seksualnie, co prowadzi do traumy, a czasem także do fizycznych spotkań z przestępcą.

• Jak się chronić: Należy edukować dzieci o zagrożeniach online, monitorować ich aktywność w internecie, ustawiać odpowiednie zabezpieczenia i blokady rodzicielskie oraz rozmawiać o konieczności nieujawniania osobistych informacji nieznajomym.

2. Phishing

• Definicja zjawiska: Atak polegający na podszywaniu się pod godne zaufania instytucje w celu wyłudzenia poufnych informacji, takich jak hasła czy dane bankowe.

• Przykład: Użytkownik otrzymuje e-mail od rzekomego banku z prośbą o zalogowanie się przez załączony link i potwierdzenie danych.

• Zagrożenie: Kradzież tożsamości, utrata pieniędzy, dostęp do prywatnych danych.

• Jak się chronić: Należy sprawdzać adresy e-mail nadawcy, nie klikać podejrzanych linków, używać programów antywirusowych i nie udostępniać poufnych informacji przez internet.

3. Sextortion

• Definicja zjawiska: Szantaż na tle seksualnym, w którym sprawca grozi ujawnieniem kompromitujących materiałów w zamian za pieniądze lub inne korzyści.

• Przykład: Osoba otrzymuje wiadomość z groźbą opublikowania nagich zdjęć, jeśli nie zapłaci okupu.

• Zagrożenie: Ujawnienie prywatnych materiałów, szantaż, stres psychiczny.

• Jak się chronić: Unikać wysyłania intymnych zdjęć, zgłaszać takie przypadki na policję, nie spełniać żądań szantażysty, korzystać z ustawień prywatności.

4. Cyberbullying

• Definicja zjawiska: Prześladowanie i nękanie innych osób za pomocą internetu, w tym obraźliwe wiadomości, publikowanie kompromitujących materiałów czy szerzenie plotek.

• Przykład: Uczeń jest systematycznie obrażany i wyśmiewany przez rówieśników na platformach społecznościowych.

• Zagrożenie: Poważne skutki emocjonalne, depresja, izolacja społeczna, w skrajnych przypadkach myśli samobójcze.

• Jak się chronić: Uczyć dzieci o odpowiedzialnym korzystaniu z internetu, zgłaszać przypadki cyberbullyingu do odpowiednich władz, korzystać z funkcji blokowania i zgłaszania nadużyć na platformach społecznościowych.

5. Ransomware

• Definicja zjawiska: Złośliwe oprogramowanie, które blokuje dostęp do systemu komputerowego lub danych, żądając okupu za ich odblokowanie.

• Przykład: Komputer użytkownika zostaje zainfekowany ransomware, które blokuje dostęp do plików i żąda zapłaty w kryptowalutach za ich odzyskanie.

• Zagrożenie: Utrata danych, konieczność zapłaty okupu, możliwość dalszej infekcji systemu.

• Jak się chronić: Regularnie aktualizować oprogramowanie, tworzyć kopie zapasowe danych, nie otwierać podejrzanych załączników, korzystać z programów antywirusowych.

6. Catfishing

• Definicja zjawiska: Podszywanie się pod kogoś innego w internecie w celu oszukania osoby lub wyłudzenia od niej informacji.

• Przykład: Osoba tworzy fałszywy profil randkowy, podając się za kogoś innego, aby zdobyć zaufanie i pieniądze od ofiary.

• Zagrożenie: Oszustwa finansowe, emocjonalne zaangażowanie i zranienie, kradzież tożsamości.

• Jak się chronić: Weryfikować tożsamość osób poznanych online, nie udostępniać osobistych informacji, być ostrożnym w nawiązywaniu nowych znajomości przez internet.

7. Spoofing

• Definicja zjawiska: Atak polegający na podszywaniu się pod innego użytkownika lub urządzenie w celu wyłudzenia informacji lub dokonania oszustwa.

• Przykład: Oszust podszywa się pod numer telefonu banku, dzwoni do ofiary i prosi o podanie danych logowania.

• Zagrożenie: Kradzież danych osobowych, finansowych, przejęcie konta.

• Jak się chronić: Nie udzielać poufnych informacji przez telefon, weryfikować tożsamość dzwoniących, korzystać z usług identyfikacji połączeń.

8. Doxing

• Definicja zjawiska: Publikowanie prywatnych informacji o osobie bez jej zgody, zwykle w celu nękania lub szantażu.

• Przykład: Użytkownik forum internetowego ujawnia dane osobowe i adresy innych użytkowników w celu ich zastraszenia.

• Zagrożenie: Naruszenie prywatności, nękanie, zagrożenie fizyczne.

• Jak się chronić: Chronić swoje dane osobowe, ograniczać ich udostępnianie, korzystać z ustawień prywatności w mediach społecznościowych, zgłaszać przypadki doxing do odpowiednich służb.

9. Identity Theft

• Definicja zjawiska: Kradzież tożsamości, w której przestępca zdobywa dane osobowe ofiary i wykorzystuje je do popełnienia oszustwa.

• Przykład: Ktoś zdobywa dane osobowe innej osoby i otwiera na jej nazwisko konto bankowe lub kredytowe.

• Zagrożenie: Oszustwa finansowe, negatywny wpływ na historię kredytową, problemy prawne.

• Jak się chronić: Regularnie monitorować swoje konta finansowe, korzystać z zabezpieczeń takich jak hasła i uwierzytelnianie dwuskładnikowe, nie udostępniać danych osobowych bez potrzeby.

10. Scam

• Definicja zjawiska: Oszustwo internetowe mające na celu wyłudzenie pieniędzy lub informacji od ofiary.

• Przykład: Ofiara otrzymuje e-mail z informacją o wygranej na loterii i prośbą o podanie danych bankowych do przekazania nagrody.

• Zagrożenie: Utrata pieniędzy, kradzież tożsamości, zainfekowanie komputera złośliwym oprogramowaniem.

• Jak się chronić: Ignorować podejrzane wiadomości e-mail i oferty, sprawdzać wiarygodność nadawcy, korzystać z programów antywirusowych, zgłaszać podejrzane aktywności odpowiednim instytucjom.